Straf is uit de mode in opvoedland. En terecht. Straf helpt niet om een vrij en blij mens te worden. Mensen die ervoor doorgeleerd hebben, constateren: je kunt kinderen met dreiging en straf inderdaad heel effectief laten doen wat jij wilt. Echter, er komt een moment dat ze tegen je opstaan. En maak dan je borst maar nat, want de rebellie kan weleens flink uitslaan. Óf er komt een moment, en ik weet niet wat ik erger vind, dat hun wil geknakt wordt. De kinderen groeien dan op tot volgzame volwassenen, zonder eigen moreel kompas. Wat een kind leert van straf, is berekenen wat die kan doen zonder gepakt te worden. Een kind leert de afweging maken of de geplande ongehoorzaamheid opweegt tegen de verwachte straf. Iets goed doen uit liefde en eigen beweging, nee, dat verdwijnt dan.
Steeds meer ouders en deskundigen luisteren daarom liever naar de onderliggende behoefte van kinderen, dan dat ze met strafstoeltjes in de weer gaan. Ze praten met kinderen, ze maken afspraken die voor beiden goed werken. Zo leren kinderen intrinsieke keuzes maken. Ze leren uit sociale overweging goed te handelen. Daar ben ik blij om – als ouder en als Kiindschrijver. Toch is straf in de maatschappij (weer) springlevend. En dat schuurt.
Het vingertje van Rutte
Alle wetenschappelijke en intuïtieve inzichten te spijt waait er een ouderwetse wind door Nederland (en de rest van de wereld). Sinds de bizarre crisis die maart 2020 Nederland binnen denderde, stort ’s lands regering met regelmaat dreiging en straf over het volk uit.
‘Blijf thuis, want anders…’
‘We gaan in lockdown omdat jullie allemaal naar familie zijn geweest met kerstmis.’
‘Houd afstand. Je wilt toch niet je moeder ziek maken?’
‘Als iedereen zich aan de regels houd, mag het land meer open.’
‘De cijfers zijn weer niet gedaald, jullie zijn niet genoeg thuis gebleven, dus de scholen, kappers, terrassen of sportscholen mogen nog niet open.’
Lees ook Waarom burgerlijke ongehoorzaamheid nodig is.
Berekenende braafheid breekt op
Tot nu toe zit de meerderheidsvan de bevolking nog in de kinderfase: de reactie op straf is er een van berekenende braafheid. Mondkapjes worden overwegend gedragen uit voorzorg om geen boete te ontvangen, en om mee te doen met de anderen. Niet omdat het gezond is – want dat is het immers niet, daar zijn zelfs de experts het over eens. Veel mensen houden zich globaal aan de regels, in elk geval in de openbare ruimte. Maar dit kan niet eeuwig duren. Er komt een tijd van verzet – of van een gebroken wil. Een deel gaat misschien als robots leven volgens de regels, niet meer in staat om voor zichzelf te denken. Ik hoop trouwens van niet, het lijkt me een trieste boel. Een ander – ik verwacht het grootste – deel van de mensen breekt uit de kooi. De regering verliest dan alle macht over dat deel van de burgers, die na de zoveelste straf kláár zijn met meewerken aan onderdrukking. En zie die groep maar eens terug in het hok te zetten…
Straf en dreiging kan zomaar leiden tot rebelsheid.
Tijd om zelf na te denken
Als de politie elke dag controleerde of jij je vitamientjes wel hebt gegeten, zou je dan ook gezond eten wanneer de politie een dag overslaat? Nee natuurlijk. Dan spijbel je. Want je nam de vitamines niet voor je gezondheid, maar omwille van de dreiging. Zouden we dan op dezelfde wijze niet in staat zijn om in het coronatijdperk gezond met onszelf en onze naasten om te gaan, zonder inmenging van de staat? Ik denk van wel.
Het is dan ook een uitstekend moment om voor jezelf te gaan denken. Wat vind jij gezond? Wat helpt jou en je omgeving echt om sterk en stralend in het leven te staan? Hoe kun je dat vormgeven? Ik nodig je uit om het op jouw manier te doen. Enne… geniet ervan!