Als je wacht op goedkeuring van de heersende mening, kom je niet ver. Laat je je inperken omdat je wacht tot de mensen om je heen het een goed idee vinden, dan kun je weleens lang wachten.
Op dit moment is het het meedoen aan de ‘gezondheidsregels’ die dwingend zijn. Maar eerder zijn er al zoveel verwachtingen geweest die bepalend konden zijn. Achteraf blijkt dat er ook andere wegen naar Rome leiden. Ik bedoel maar. Vrouwen zijn in Nederland pas in 1956 handelingsbekwaam verklaard. Voor die tijd hadden ze geen enkele formele bevoegdheid buitenshuis, als ze getrouwd waren. Tot 1990 was homoseksualiteit een officiële ziekte, volgens de WHO. Laat het tot je doordringen: de Wereld Gezondheidsorganisatie, waar we allemaal blind vertrouwen in hebben, bepaalde dat mensen ziek waren, vanwege hun liefde voor een ander.
Doe dit niet, doe dat niet
Ook buiten de wet zijn er altijd wel meningen die beperkend werken. Na 1990 mocht je wel homo zijn, maar vond homobelangenvereniging COC alsnog dat je niet moest willen trouwen of een gezin vormen. Voorheen kreeg ik als vegetariër verwijten dat ik niet consequent genoeg was. ‘Kleding met leer mag niet hoor’, zeiden mijn vleesetende en leer dragende kennissen dan. Ook zou ik als natuurmens niet in de stad thuishoren en geen smartphone horen te hebben als hippie-heks. Nu zijn de vegan soja-hipsters weer slecht voor de ontbossing.
Dat ik mijn hoofd zo’n beetje kaal schoor als tiener was niet meisjesachtig genoeg, jurkjes dragen was juist weer te vrouwelijk voor een niet-hetero-mens. Er is altijd wel wat. Maar zo kom je niet vooruit. Het is allemaal niets meer dan een perspectief. Ga je naar een andere cultuur of tijd, dan heersen weer andere ideeën. Daar moet je jouw keuzes niet van af laten hangen.
Ga eens tegen de norm in
Over een paar jaar hebben we misschien wel allemaal spijt van de vaccins, omdat ze ons zwakker of zieker maakten en niet de gehoopte redding gaven. Een farmaceutisch schandaal is dan wellicht aan het licht gekomen, zoals regelmatig gebeurt bij nieuwe middelen. We dachten ooit dat softenon vrouwen ging redden van de zwangerschapsmisselijkheid, en we hadden geen idee dat er misvormde baby’s van kwamen. Ooit geloofden we dat roken gezond in plaats van schadelijk voor ons was. Of kijk naar een bedrijf als Shell dat jarenlang kon vervuilen met officiële toestemming en nu toch op het matje geroepen is. Slavernij, dat eeuwenlang de officiële manier van zakendoen was, en waar de halve Randstad feitelijk op gebouwd is. Zo beschamend en ondenkbaar slecht vinden we dit nu. De mensen die zulke inzichten hebben gebracht, zijn degenen die tegen de regels of de heersende moraal in gingen. Mensen die zich afvroegen: ‘Is dat zo? Kan het ook anders?’ Slaafgemaakten vluchtten en verzetten zich. Londense vrouwen boycotten begin 19e eeuw producten waar slavernij-suiker in verwerkt zat.
Gooi je hart voor je uit en ren er achteraan
Wat klopt voor jou?
Een eigen weg inslaan, vraagt moed en eigenzinnigheid. De meerderheid heeft niet automatisch gelijk. De wet is niet de waarheid. De mode is niet het objectieve mooiste. We zitten allemaal vast in een context die bepalend lijkt voor het moment, maar we kunnen er op ieder moment boven uitstijgen. Je hoeft niet op goedkeuring te wachten om nu al te doen wat jij denkt dat goed is. Wat klopt voor jou?