Mens (m/v/x)

Op straat.
‘Alstublieft meneer, eh mevrouw sorry.’

Iets in mij laat dus ‘man’ zien voordat ‘vrouw’ zichtbaar is. Heel mooi vertelt comedian Hannah Gadsby hierover. Ze noemt het ‘man at a glance’. Prachtig gevonden. Net als Hannah vind ik het prima om voor een man aangezien te worden. Maar er hangt collectief iets raars omheen. Ons toegewezen hokje is heilig, we moeten netjes binnen de grenzen blijven. Je bent man. Of je bent vrouw. En gedraag je daarnaar alsjeblieft.

In je hok!

We zijn met ons allen wel ontzettend druk met indelen, vind je niet? Het is de mens eigen om te determineren. Dat heeft een functie vanuit de oertijd, maar de vraag is wel of onze settings op dit moment dienend zijn om te overleven. Heeft het urgentie om in een oogopslag te weten of een ander mens vrouw of man is? Het lijkt of we een obsessie hebben met mensen die niet voldoen aan een overtuigend man- of vrouwbeeld. Zoals biseksuelen meer moeite kunnen ondervinden met acceptatie dan homo’s, zo merken non-binaire of gender-non-conforming mensen dat ze minder makkelijk geaccepteerd worden dan cis-genders of transpersonen.

Wij-zij

Het nut van determineren zit hem grofweg in het inschatten of iemand veilig is, of die ander bij jouw groep hoort, of je teamgenoot bent of je tegenover elkaar staat als jager en prooi. Lekker oer dus. Hoe verhoud je je met de ander? Wat vaak aan de hand lijkt te zijn, is dat we onze criteria vernauwen. Weinig mensen rekenen we tot die-van-ons. De meesten noemen we De Ander. En dat is problematisch. Want hoe kleiner de in group, hoe meer argwaan we kweken naar al die anderen. Nu kan ik dat heel groot maken, zoals: ‘wij’, dat zijn álle levende wezens op aarde. Zo bezien is elke vis, beer of amoebe gelijk. En hoewel dat waar is, want we leven allemaal onder de wet van de zwaartekracht, geef ik toe dat het een erg ruime groep is om je bij thuis te voelen. Toch geef ik het graag als alternatief, omdat de selectie die vaker gemaakt wordt benauwend klein is.
Het groter maken van je kring is dus aan te raden. Reken mensen met of zonder gender eens tot je groep en kijk hoeveel je stiekem overeen komt!

Mens, maak je vrij

Een ander idee dan je groep vergroten, is de scheidslijn zachter maken. Want waarom zouden we elkaar koste wat kost indelen? Is dat echt zo wezenlijk? Kunnen we geen gesprekken met elkaar voeren als we niet weten waar de ander staat op de schaal van vrouwelijkheid en mannelijkheid?
Kan ik samenwerken met vrouwen, mannen en iedereen er tussenin, en kan ik dat doen zonder zelf een specifiek gender uit te stralen? Ik zou toch denken van wel. En jij kunt dat ook. Sjonges, wat een vrijheid zal dat opleveren. We zijn mens!

Meer lezen over gender doe je in dit artikel over jongens en meisjes van KiiND. Of bestel KiiND magazine editie ‘Moed’, waarin ik een lang artikel schreef over gender en opvoeden. En leg zeker je oor eens te luisteren bij de Genderfilosoof.